Edhe vajrat më të mirë nganjëherë nuk janë të përshtatshëm për temperaturat e larta, kështu që duhet të dini se cilat janë të sigurta për të gatuar dhe cilat përdoren për sallatë.
Kur gatuani ushqim në temperatura të larta, vaji mund të arrijë 120 – 160 Celsius në furrë dhe në tigan deri në 250 gradë Celsius.
Këtu janë disa vajra që nuk duhet t’i përdorni për pjekje ose gatim:
Vaj i përftuar nga kikirikë, arra, bajame, fara rrushi;
Vajrat e kërpit, susamit, lirit, lulediellit, rrepkës dhe shafranit;
Vaj misri, vaj farë kungulli.
Vajrat e rekomanduar për gatime dhe fërgim të ushqimeve:
1. Vaj ulliri – ka qëndrueshmëri të lartë termike. Ruan vetitë e dobishme edhe në temperatura të larta.
2. Vaj kokosi – shkëlqen në trup, përmban veti antivirale dhe antifungale. Mund t’i rezistojë temperaturave të larta.
3. Yndyrat shtazore jan ë të shkëlqyera për ruajtjen e të gjitha llojeve të ushqimit dhe pjekjes.
Vajrat që përdoren për sallatë:
Luledielli, vaji i misrit, vaji i rrushit dhe vaji i lirit. Nëse këto vajra nxehen, ato lëshojnë radikale të lira dhe produkte të oksidit lipid. Ata shkaktojnë procese inflamatore dhe kanë një efekt të dëmshëm për shëndetin.
Vaji i lulediellit përmban shumë acide yndyrore omega 3, por kur nxehet në temperatura të larta mund të shkaktojë sëmundje kronike si diabeti, ndryshimet metabolike, proceset autoimune dhe sëmundjet endokrine, transmeton KosovaPress.
Vaji i lirit është i pasur me acide yndyrore omega 3 dhe omega 6, si dhe vitaminë E. Por ai prishet në temperatura të larta dhe kjo është arsyeja pse është mirë ta përdorni atë të ftohtë.
Si të gatuajmë dhe të ruajmë vajin:
Në mënyrë që vaji të ruajë vetitë e tij të dobishme, duhet t’i përmbaheni këtyre rregullave:
Kur skuqni us hqimin, kurrë mos ngrohni vajin sa t’i dalë tymi;
Ulja e kohës totale të fërgimit ose gatimit;
Asnjëherë mos përdorni të njëjtin vaj përsëri;
Mos lini një shishe vaji në diell; Gjithmonë ruajeni vajin në një vend të errët dhe të mbyllur.
