Në politiken e re të presidentit amerikan Donal Trump, “America First” , Kosova jo vetëm që duhet të pyes se çfarë mund të bëjnë Shtetet e Bashkuara për të, por edhe të mendoj se çka mund të bëjë Kosova për Shtetet e Bashkuara.
Ka shumë për të bërë. Shqiptarët janë populli më pro-amerikan në botë. Shqiptarët nuk kanë pasur mik më të mirë se Shtetet e Bashkuara, shkruan Huffingtonpost.
Mbështetja e ShBA-së për Kosovën, një vend me dy milionë njerëz në Ballkanin Perëndimor, ka qenë gjithmonë dy partiak.
Me rënien e Jugosllavisë, shqiptarët e Kosovës shpallën pavarësinë në vitin 1992. Administratat e njëpasnjëshme amerikane kanë përkrahur demokracinë dhe të drejtat e njeriut në Kosovë, duke përfshirë edhe të drejtën për vetëvendosje.
Agresioni i Serbisë ka rezultuar me vdekjen e më shumë se 10 mijë shqiptarëve të Kosovës dhe zhvendosjen e gati një milion banorëve.
Presidenti Bill Clinton filloi sulmet ajrore për të përzënë forcat serbe dhe për të parandaluar spastrimin etnik në vitin 1999. Ndërsa Presidenti George W. Bush, ka udhëhequr deklaratën e koordinuar të pavarësisë së Kosovës në vitin 2008.
Sot, 113 vende e njohin sovranitetin dhe shtetësinë e Kosovës.
Megjithatë, Kosova ende nuk është e qëndrueshme. Njëzet për qind e territorit të Kosovës, përfshirë Mitrovicën dhe territorin në veri të lumit Ibër, është nën kontrollin serb. Serbët kanë ndërtuar një mur që ndan Mitrovicën nga pjesa tjetër e Kosovës.
Serbia kërcënon të aneksojë Mitrovicën, duke përmendur “modelin e Krimesë”.
Kosova gjithmonë ka gëzuar një marrëdhënie të veçantë me Shtetet e Bashkuara. Pas zgjedhjes së Trump, një bashkëpunëtor me Rusinë, përkrahës i Serbisë e vë në rrezik Kosovën.
Vojislav Seselj, lideri i Partisë Radikale të Serbisë, kërkoi nga serbo-amerikanët që të votojnë për Trump.
Ai e quajti atë një votë “për të ardhmen e Serbisë”. Serbët kanë festuar rezultatin e zgjedhjeve amerikane, për shkak të qëndrimit pro-rus të Trumpit.
Pas zgjedhjeve amerikane, postera u ngjit në Mitrovicë me foton e Trump, me mbi shkrimin, “serbët ishin pranë tij, të gjithë së bashku”, shkruan Huffingtonpost.
Kosova është një “bombë e kurdisur”. Një tren i dhuruar nga Rusia për të udhëtuar nga Beogradi në Mitrovicë është ndalur në kufirin Serbi-Kosovë më 18 janar.
Treni ishte i dekoruar me ikona ortodokse serbe nga manastiret në Kosovë.
“Kosova është Serbi”, ka qenë mbi shkrimi mbi trenin. Kur Kosovarët protestuan, presidenti Tomislav Nikoliç i Serbisë kërcënoi se do të dërgojë ushtrinë serbe në Kosovë për të mbrojtur pakicën serbe të vendit.
Sekretari amerikan i Mbrojtjes, James Mattis ka ofruar garanci për Kosovën, duke thënë “se Kosova është një shembull i asaj që kur bashkësia ndërkombëtare, e udhëhequr nga Amerika, angazhohet për mbrojtjen e interesave dhe vlerave të saj”, ai ka mbështetur miratimin e krijimit të një ushtrie në Kosovë.
Kosova aktualisht ka vetëm një Forcën e Sigurisë së Kosovë.
Sipas sekretarit të Përgjithshëm Mattis, ShBA mbetet e angazhuar për sigurinë e Kosovës. Rreth 4,600 trupa të NATO-s nga tridhjetë vende janë të vendosur në Kosovë si një mbrojtje kundër agresionit serb. Rreth 650 trupa amerikane janë të bazuara në Kampin Bondsteel në Kosovë.
Elita politike e Kosovës janë të njohur për korrupsion. Disa zyrtarë kosovarë qëndrojnë në detyrë thjesht si një mburojë nga ndjekja penale, vazhdon tutje shkrimin Huffingtonpost.
Ndërsa ekonomia në Kosovë nuk është e zhvilluar. Papunësia në Kosovë është 45 për qind ndërsa të rinjët papunësia më e madhe është tek të rinjët. Me mundësi të kufizuara ekonomike, të rinjtë e Kosovës janë të ndjeshëm ndaj radikalizmit.
Rritja e ekstremizmit islamik është veçanërisht shqetësuese. Edhe pse 90 për qind e popullsisë së Kosovës është myslimane, kosovarët ishin të njohur për nacionalizëm.
Instituti Amerikan i Paqes ka dokumentuar nivele tronditëse të militantizmit fetar. Qindra kosovarë i janë bashkuar Shtetit Islamik. Sipas këtij Instituti, “Kosova është bërë një burim kryesor i luftëtarëve të huaj në konfliktitet me Irakun dhe Sirinë në raport me numrin e popullsisë”.
Administrata Trump nuk do të duhet të shkojë larg për të justifikuar ri përcaktimin e marrëdhënieve ShBA-Kosovë. Ashtu si ai apo jo, “Amerika e parë” është kredoja e tanishme për përcaktimin e marrëdhënieve ShBA-Kosovë.
Kosova mund të tregojë vlerën e saj si një partner duke theksuar përpjekjet e saj për të parandaluar ekstremizmin e dhunshëm dhe për të luftuar terrorizmin. Kosova ka qenë një burim i tolerancës fetare dhe modernizmit. Ajo mund të jetë një model pozitiv për vendet e Evropës Juglindore.
Në nëntor të vitit 2016, policia kundër terrorizmit e Kosovës arrestoi 19 persona të dyshuar se kanë qenë të përgatitur për të sulmuar një ndeshje futbolli në mes të Izraelit dhe Shqipërisë.
Agjencia e Kosovës për Inteligjencë duhet të deklarojë dhe të thellojë bashkëpunimin me zyrtarët amerikanë në fushën e kundër-terrorizmit.
Ministria e drejtësisë në Kosovë është duke marrë një qëndrim konservator lidhur me kosovarët që kthehen nga Shteti Islamik, duke bërë një dënim të detyrueshëm prej gjashtë muajsh dhe deri në 15 vjet për ish luftëtarët.
Politikanët e Kosovës mohojnë që ekziston një problem i vazhdueshëm me radikalizëm. Ndershmëria dhe vullneti politik mund të krijojë Kosovën si një lider në parandalimin, zbatimin, dhe ri-integrim.
Kosova dëshiron të bashkohet me NATO-n. Për këtë qëllim, Foract e Armatosura të Kosovës mund të jenë një pasuri për operacionet paqeruajtëse dhe të stabilitetit të udhëhequra nga NATO.
Kosova ishte një projekt i komunitetit ndërkombëtar për dekada të tëra. Të mbeten të rëndësishme, Kosova duhet të dëshmojë vlerën e saj për administratën Trump. Bashkëpunimi më i madh i sigurisë do t`i shërbejë rendit të ditës “America first” Trump. Ajo gjithashtu do të avancojë interesat e Kosovës.
*David L. Phillips është drejtor i Programit për ndërtimin e paqes dhe të Drejtave në Institutin Columbia University për Studimin e të Drejtave të Njeriut. Ai shërbeu si këshilltar i lartë i Punëve të Jashtme eksport në Departamentin e Shtetit gjatë administratave të presidentëve Clinton, Bush dhe Obama. Ai ka shkruar shumë libra, duke përfshirë “çlirimin e Kosovës”. Diplomaci shtrënguese dhe ndërhyrjes amerikane”
