Muaj më parë është bërë nënshkrimi i marrëveshjës për ndërtimin e Aeroportit të Vlorës.
Konsorciumi që po ndërton përfshin konglomeratin turk YDA Construction Industry and Trade, kryetari i të cilit ka lidhje me Partinë në pushtet të Turqisë AKP, dhe një degë e Mabetex Group, në pronësi të mikut të Ramës, biznesmenit, Behgjet Pacolli.
Pak muaj pasi u shpallën fituesit e tenderit të aeroportit, autoritetet hoqën mbrojtjen për një pjesë të rezervatit natyror ku do të ndërtohet aeroporti, një vendim që Komisioni Evropian e tha se ishte i paligjshëm.
Sic raporton OCCRP për këtë ambientalistët paralajmërojnë se aeroporti i Vlorës do të dëmtojë në mënyrë të pariparueshme një ligatinat kyç mesdhetar.
Tani një hetim nga OCCRP ngre më shumë pyetje se si konsorciumi i lidhur politikisht fitoi tenderin për ndërtimin dhe funksionimin e Aeroportit Ndërkombëtar të Vlorës për 35 vjet.
Një padi civile e ngritur nga një ofertues rival, me bazë në Mbretërinë e Bashkuar, pretendon se qeveria e Shqipërisë manipuloi tenderin për të favorizuar konsorciumin turko-kosovar me ndihmën e një kompanie tjetër që as që ofertoi për kontratën. Rivali ka denoncuar edhe një çështje në prokurorët shqiptarë antikorrupsion, duke akuzuar qeverinë për fabrikim dokumentesh.
“Është e paqartë nëse aeroporti është edhe i zbatueshëm; Dokumentet e vetë qeverisë paralajmërojnë se ajo mund të mos tërheqë mjaftueshëm vizitorë për të sjellë një fitim së shpejti. Megjithatë, kushtet e marrëveshjes nënkuptojnë se nëse projekti nuk arrin objektivat e tij financiare, shteti shqiptar do t’i duhet t’i paguajë konsorciumit deri në 138.2 milionë euro (145.4 milionë dollarë), rreth një e treta më shumë se kostoja e ndërtimit”, thuhet në tekst.
Zef Preçi, drejtor ekzekutiv i Qendrës Shqiptare për Kërkime Ekonomike, tha se marrëveshja i jep konsorciumit “një pjesë të buxhetit shqiptar për dekadën e ardhshme”.
“Ata do të kenë paratë e taksapaguesve shqiptarë si një burim parash të lehta … të siguruara nëpërmjet lobimit politik,” tha ai.
Valon Lluka, përfaqësues i konsorciumit fitues, i hodhi poshtë gjetjet e OCCRP si “thashetheme dhe spekulime”.
“Ju nuk zotëroni informacione dhe fakte të vërteta për projektin e Aeroportit të Vlorës”, shkroi ai në përgjigje të pyetjeve të dërguara me email.
Pacolli gjithashtu mohoi që konsorciumi të ketë pasur ndonjë trajtim preferencial.
“Investimi im në Vlorë u bë nga një dëshirë e madhe për të kontribuar për kombin dhe për të zbatuar një nga kërkesat e shumta të njerëzve dhe institucioneve që duan më të mirën për Shqipërinë”, tha ai.
Sic raportohet tutje, as zyra e Ramës dhe as zyra e presidentit turk Recep Tayyip Erdoğan nuk iu përgjigjën kërkesave për koment.
Profesori i biologjisë Niko Dumani kishte ardhur për t’u shpjeguar banorëve të zonës pse konservatorët po kundërshtojnë Aeroportin Ndërkombëtar të Vlorës, por sapo u ngrit në këmbë turma filloi të bërtiste me fyerje ndaj tij.
“Çfarë do këtu? Ne jetojmë këtu dhe kjo është zgjedhja jonë”, tha kryetari i qarkut. “Doni që ne të kujdesemi për harabela? Dilni nga Vlora!”
Duke folur për OCCRP pasi u detyrua të largohej nga takimi, Dumani tha se ndërsa aeroporti dhe resortet turistike të planifikuara për afër janë “në shkelje flagrante të ligjit”, ai pret që ato të ndërtohen gjithsesi.
Ndërsa, juristja Irena Dule tha se ndryshimet në zonat e mbrojtura ishin të paligjshme. “Fillimi i ndërtimit të këtij aeroporti është i kontestuar në bazë të ligjit”, tha ajo, duke shtuar se fillimi i punimeve ishte paralajmëruar pa lejet e duhura ndërtimore dhe mjedisore.
Ndryshe, vendimi për t’i dhënë koncesion konsorciumit YDA-Mabetex-2A po kundërshtohet nga një ofertues rival me bazë në Mbretërinë e Bashkuar, AL-DE Corporation Ltd, e cila u skualifikua nga tenderi për mos dorëzimin e dokumenteve të duhura. AL-DE ka paditur ministrin shqiptar të Infrastrukturës dhe Energjisë për shpifje, duke thënë se pretendimi i dokumentacionit ishte vetëm një justifikim për të favorizuar konsorciumin rival.
AL-DE ka denoncuar edhe në Prokurorinë Speciale Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar, duke akuzuar Agjencinë e Prokurimit Publik për vendimmarrje dhe fabrikim të paligjshëm të dokumenteve. Zyra e Prokurorisë Speciale konfirmoi se kishte hapur një hetim, por nuk pranoi të komentojë më tej.
Ndryshe, në lidhje me këtë ndërtim kanë shkruar edhe mediat në Venezuela.
Kjo pasi Pacolli akuzohet si i përfshirë në një skandal korrupsioni, duke iu referuar parregullsitë e publikuara nga OCCRP në dhënien e ndërtimit të aeroportin e Vlorës në Shqipëri.
Mes të tjerash, Pacolli emërtohet si një biznesmen i cili ka lidhje të forta me kryeministrin shqiptar Edi Rama dhe gjithashtu lidhje me figura të krimit të organizuar.
“Më 21 qershor 2022, Projekti i Raportimit të Krimit të Organizuar dhe Korrupsionit (OCCRP) publikoi një raport të gjatë mbi parregullsitë e supozuara në dhënien e ndërtimit të një aeroporti në Shqipëri një kompanie të udhëhequr nga Behgjet Pacolli, një biznesmen dhe politikan kosovar i lidhur me Kryeministrin e Shqipërisë dhe sipas raportit, me “të dyshuara lidhje me figura të krimit të organizuar”, ndër të cilët OCCRP rendit Salvadorani Enrique Rais.
Rrjeti i kompanive të lidhura me Pacolli dhe Rais, nga Evropa në El Salvador, përfshin kompani që kryen transaksione të hetuara si pastrim të mundshëm të miliona dollarëve nga nafta shtetërore vene
zueliane që, sipas një hetimi nga autoritetet amerikane dhe një tjetër nga zyra e prokurorit të Salvadorit. Përfitoi edhe presidenti Nayib Bukele”.
Ndryshe, këto pretendimet i ka mohuar i pari i AKR-së duke i quajtur lajme të sponzirizuara.
