Gjatë zgjedhjeve të parakohshme të dielën e kaluar, ku 43.20 përqind e qytetarëve të Kosovës dolën për të votuar për të formuar legjislaturën e shtatë të Republikës së Kosovës. Zgjedhjet e parakohshme erdhën si rezultat i dorëheqjes së kryeministrit Haradinaj, i cili në korrik të këtij viti dha dorëheqje nga posti i kryeministri, pasi që ishte ftuar nga Gjykata Speciale në Hagë si i dyshuar për krime lufte gjatë dhe pas vitit 1998-1999 gjatë luftës në Kosovë.
Rezultatet e zgjedhjeve treguan se qytetarët e Kosovës votuan për ndryshim. Partitë opozitare Lëvizja Vetëvendosje (LVV) dhe Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK), morën rreth 25 përqind të votave. Për dallim nga partitë qeverisëse, që janë edhe partitë e krahut të luftës në Kosovës të cilat pësuan humbje.
Partia Demokratike e Kosovës (PDK), e cila ishte në pushtet që nga viti 2007, humbi shumicën e saj në parlament dhe me vetëm 21,25% u rendit e treta. Kryetari i saj, Kadri Veseli dhe Kryetari i Parlamentit të Kosovës, doli në një konferencë për media pas rezultateve të para të Komisionit Qendror Zgjedhor ku tha se “…ne kemi punuar shumë për të fituar këto zgjedhje, por nuk kemi fituar. Qytetarët kanë dhënë verdiktin e tyre, dhe ne e pranojmë atë. PDK do të shkoj në opozitë dhe ne do të vazhdojmë t’i shërbejmë kombit dhe shtetit”.
Pranimi i këtij rezultati negativ është i rrallë në Kosovë, ky reagim ishte gjithashtu një surprizë për qytetarët. Kjo duhet të shihet si një pjekuri e liderit të partisë dhe duhet të ndiqet edhe nga partitë e tjera. Fushata zgjedhore e PDK-së ishte përqendruar në “luftimin e korrupsionit”, e cila natyrisht është e vështirë të legjitimohet pas 12 viteve në pushtet duke përfshirë edhe disa skandale.
Duke qenë në opozitë, Veseli ka shansin e tij historik që të reformojë partinë e tij dhe ta pastrojë atë nga figurat e vjetra dhe t’i japë hapësirë brezit të ri. Koha do të tregojë nëse ai është i gatshëm ta bëjë këtë.
Sa për kryeministrin në detyrë, Haradinaj në këto zgjedhje së bashku me partinë e tij Aleancën për Ardhmërinë e Kosovës (AAK) bëri koalicion me Partinë Socialdemokrate ku morën vetëm 11.57 përqind.
Duket se votuesi i ka ndëshkuar partitë e qeverisë së fundit për veprimet e tyre, pasi që njihet për formimin e 22 ministrive me mbi 70 zëvendësministra, rritjën e pagave për punonjësit e sektorit publik etj. Kjo ishte hera e dytë që Haradinaj jep dorëheqje nga posti i kryeministrit për të njëjtën arsye.
Lista Srpska, partia e mbështetur nga Beogradi mori 6,61%, me një rezultat të jashtëzakonshëm në komunat me shumicë serbe me rreth 90%. Presidenti serb Vuçiq vlerësoi se ky rezultat është historik
Ndërsa LDK-ja e cila fitoi 24,83%, ku në garë për kryeministre kishte një grua, Vjosa Osmani. LDK ishte një parti opozitare në legjislaturën e fundit, por ka qenë dy herë një partner i koalicionit sëbashku me PDK-në. Kjo natyrisht çoi në një pakënaqësi masive nga mbështetësit e tyre për shumë vite. Duket se koha në opozitë pati një ndikim të mirë në parti, e cila pati një rezultat shumë të mirë në këto zgjedhje.
Fituesi i zgjedhjeve të Kosovës 2019 është LVV me 25,50% të votave. Në zgjedhjet e fundit, LVV, u rendit në vendin e tretë. Do të jetë hera e parë që LVV do të jetë në një formacion qeverie. Meqenëse asnjëherë nuk ishte pjesë e qeverisë, sigurisht që është më e lehtë për ta të tërheqin besimin e votuesve, veçanërisht pas skandaleve të qeverive të fundit. Ajo do të jetë qeveria e parë e udhëhequr nga e majta-social demokratike e udhëhequr në Kosovë.
Meqenëse me vetëm 25.50% të rezultatit të zgjedhjeve, nuk mund të formojë vetë qeveria, duhet të arrijë një marrëveshje koalicioni me LDK-në për të formuar qeverinë. Duke marrë parasysh që qeveria e ardhshme do të përballet me procese dhe vendime të vështira, duhet më shumë sesa shumica e thjeshtë për të mbrojtur dhe legjitimuar veprimet e saj. Jo vetëm që do të jetë e nevojshme të ftohet një palë të tretë në koalicione, por gjithashtu të krijon një spektër politik të qëndrueshëm dhe të unifikuar.
Drejtuesi karizmatik i LVV-së, Albin Kurti, si fituesi i zgjedhjeve, do të jetë Kryeministri i ardhshëm i Kosovës. Kurti është i njohu si një aktivist studentor kundër protestës ndaj shtypësve serbë në 1990 ‘. Me LVV në atë kohë vetëm si lëvizje dhe jo si parti, Kurti organizoi protesta të dhunshme kundër qeverive të Kosovës.
Protestat më të famshme të VV janë ato me gazin lotësjellës në Parlament në 2015 kundër marrëveshjes së qeverisë me Serbinë për krijimin e asociacionit dhe kundër demarkacionit të kufirit me Malin e Zi.
Do të jetë interesante të shihet se si Kurti do të vazhdojë dialogun e marrëveshjes së paqes me Beogradin. Ai është deklaruar kundër tarifës 100% të mallrave që vijnë nga Serbia, dhe se ai do t’i heqë ato, por do të prezantojë masa të tjera hakmarrëse kundër Serbisë. Një çështje tjetër shumë e rëndësishme me të cilën do të merret kabineti i Kurtit është edhe asociacioni i komunave serbe.
Duke marrë parasysh karakterin nacionalist të LVV-së dhe hezitimin që liderët e huaj kanë pasur ndaj tyre, do të jetë interesante të shihet se si do të performojë qeveria e ardhshme në politikën e jashtme. Me fjalë të tjera, nevoja për ndryshim, që ishte e qartë për t’u dëgjuar nga qytetarët, shndërroi sferën politike të Kosovës.
Rezultati mund të themi se ishte parashikuar, por gjithashtu ka pasoja të paparashikueshme. E ardhmja e Kabinetit Kurti është e paparashikueshme për veprimet e saj, pavarësisht nëse ai i mban premtimet e tij që bëri në fushatën e tij apo jo. Të dyja mënyrat me siguri do të sjellin ndryshime në sistemin socio-politik të Kosovës, si dhe pozicionin e tij për marrëdhëniet ndërkombëtare.
Shkruan Kaltrina Beqiri.
Ky shkrim fillimisht është shkruar për “Who governs.eu”
