Disa e quajnë si koma e pas-bukës (shkak se bëhemi më të përgjumur), e pavarësisht kësaj, që e bën të tingëllojë komike dhe jo diçka të vërtetë, kjo në fakt është një gjendje e njohur mjekësore e njohur si përgjumje post-prandiale. Për dallim nga një koma vërtetë, koma ushqimore është ndjenja krejtësisht e natyrshme e lodhjes që merrni kur keni mbaruar së ngrëni një vakt. Si rregull i përgjithshëm, sa më i madh vakti, aq më shumë do të përgjumeni, njofton Insajderi.
Kur hamë, stomaku prodhon gastrin, një hormon që promovon sekretimin e lëngjeve tretës. Ndërsa ushqimi futet në zorrët e vogla, qelizat në zorrë sekretojnë edhe më shumë hormone (enterogastroni) që sinjalizojnë funksione të tjera trupore, përfshirë rregullimin e rrjedhës së gjakut.
Por, çfarë ka të bëjë kjo me përgjumjen? Epo, ndërsa po e tretim vaktin tonë, shumica e gjakut tonë grumbullohet në stomak dhe zorrë, për të transportuar metabolitët e përthithur rishtazi. Kjo lë më pak gjak për pjesën tjetër të trupit dhe mund të bëjë që disa njerëz të ndjehen paksa ‘kokë të lehtë ’ose të lodhur. Megjithatë, trupi është shumë më i sofistikuar se kaq; nuk i përgjigjet vetëm vëllimit të ushqimit. Ajo që hani është po aq e rëndësishme sa madhësia e vaktit tuaj.
Për shumë vite tani, studiuesit kanë hetuar lidhjen midis ushqimit dhe përgjumjes, por nga një këndvështrim tjetër. Nëse kuptojmë më shumë për mënyrat e gjumit të njerëzve, ne mund të marrim njohuri mbi atë që i shtyn disa njerëz të shtojnë në peshë dhe të zhvillojnë sëmundje të tilla si diabeti dhe arterioskleroza (një sëmundje e arterieve që zhvillohet me depozita dhjamore në muret e arterieve).
Ne kemi njohur për shumë vite që ushqimet me një çekuilibër të lëndëve ushqyese – të cilat janë të pasura me yndyrna ose karbohidrate – janë të lidhura me ndjesinë e gjumit. Por ky nuk është rasti kur lëndët ushqyese janë të ekuilibruar ose vakti është i pasur me proteina. Dhe kjo çon në pyetjen që digjet: çfarë po e shkakton këtë efekt?
Shkencëtarët në Gjermani kanë dokumentuar që ushqimi i lartë në karbohidrate që gjithashtu kanë një indeks të lartë glicemik (domethënë ato lëshojnë shpejt sheqerin në gjak) shkaktojnë një rritje të insulinës hormonale. Insulina promovon thithjen dhe përdorimin e glukozës nga qarkullimi i gjakut pas një vakti. Por lejon gjithashtu hyrjen e një aminoacidi të veçantë (i marrim këto nga tretja e proteinave), i quajtur triptofan, në tru.
Por, ndikon ushqimi i pasur me triptofan thelbësor aminoacid, si mishi i gjelit të detit, gjizës, tofu dhe bananet në përgjumje? Me siguri jo, pasi është insulina e rritur e përthithur karbohidratet që do të lejojnë triptofanin të hyjë në trurin tuaj, së bashku me disa aminoacide të tjera.
Konsumimi i një vakt me proteinë të lartë, nga ana tjetër, do të bëjë që shumë aminoacide të hyjnë në tru dhe me siguri do të kenë një efekt stimulues sesa lodhës, pasi insulina e lëshuar pas ngrënies stimulon transportin e tyre nëpër membranat qelizore.
Pra, në përgjithësi, ku jemi tani me të kuptuarit tonë se si ushqimi ndikon në gjumë? Përgjigja e shkurtër është se është e ndërlikuar dhe ne ende nuk e kuptojmë plotësisht. Ne e dimë se hormonet e zorrëve të quajtura enterogastrone, të cilat lëshohen kur hamë, mund të ndikojnë në rrjedhën e gjakut. Dhe se disa nga këto hormone (veçanërisht ai i quajtur CCK ose kolecistokinina) mund të na bëjnë direkt të përgjumur, me gjasë duke ndikuar në prodhimin e serotoninës dhe melatoninës neurotransmetuese. /Insajderi.com
Burimi: Science Alert
