Autoritetet u paralajmëruan menjëherë pasi një anije ruse solli nitrat amoniumi që më vonë shpërtheu portin e Bejrutit, por nuk bëri asgjë.
Vite para se një shpërthimi shkatërrues vrau të paktën 137 njerëz dhe plagosi më shumë se 5000 në Bejrut të martën, Mikhail Voytenko, një analist detar rus me qendër në Tajlandë, paralajmëroi në korrik të vitit 2014 se anija, për të cilën ai tha se ishte në pronësi të një operatori rus, ishte në të vërtetë një “bombë lundruese”.
Sistemet e monitorimit detar gjurmuan Rhosus në portin e Bejrutit në shtator të vitit 2013 dhe anija renditi ngarkesat e saj zyrtare si “mallra bujqësore”, njofton Insajderi.
Voytenko tha që pronarët e anijes kishin braktisur anijen dhe ekuipazhin e saj, dhe autoritetet libaneze kishin dështuar në mbrojtjen e ngarkesave vdekjeprurëse.
“Ka shumë kufizime, rregullore dhe rregulla që duhet t’i përmbahen kur flasim për ruajtjen e eksplozivëve si amoniak, por ata e lanë atë në një depo dhe e harruan fare,” tha ai për Daily Beast me telefon nga afër portit Laem Chabang në Tajlandë ku punon.
Anija e ngarkesës në pronësi të Rusisë u dërgua në port në Bejrut për arsye të panjohura, ndoshta pasi u fut në telashe në det gjatë rrugës nga Gjeorgjia në Mozambik. Autoritetet e Bejrutit bllokuan atë nga largimi dhe ngarkesa e rrezikshme u ngarkua dhe u ruajt në Hanger 12 në port një vit më vonë, sipas faqes së internetit të monitorimit detar Fleetmon.
Kapiteni rus i anijes së braktisur, Boris Prokoshev, dhe tre anëtarët e ekuipazhit ukrainas Valery Lupol, Andrey Golovyoshkin dhe Boris Musinchak, u detyruan të qëndrojnë në anije me ngarkesën vdekjeprurëse, pasi gjashtë anëtarë të tjerë të ekuipazhit u liruan.
Ata nisën një apel për t’u larguar, duke u shkruar gazetarëve rusë dhe ukrainas dhe një grupi që mbështet detarët.
“Pronari i anijes braktisi anijen. Pronari i ngarkesave ka nitrat amoniumi në ngarkesë,” shkroi Musinchak në një email drejtuar Fondacionit Assol Seamen Aid dhe shërbimeve diplomatike të Ukrainës. “Është një lëndë plasëse… Ne po jetojmë në një kontejner me pluhur vdekjeprurës që 10 muaj.”
Një gjykatë libaneze atëherë raportohet se dha leje për të shkarkuar ngarkesën, por jo para se t’u kërkonte marinarëve që të gjejnë një blerës vetë, të cilën ata pretenduan në email ata nuk mundën sepse të gjitha komunikimet ishin hequr nga anija.
Më pas, Prokoshev u shfaq në televizionin rus, duke këmbëngulur që edhe avokati që u përpoq t’i çlironte ishte i korruptuar dhe nuk shqetësohej për fatin e nitratit të amonit.
Sikurse paraljëmrimin publik, zyrtarët libanezë vazhdimisht kishin injoruar paralajmërimet nga autoritetet e portit në lidhje me nitratin e amoniumit që shkaktoi shpërthimin shkatërrues.
Më 17 qershor 2014, Safik Merhi, atëherë drejtues i Autoritetit Doganor të Libanit, u shkroi zyrtarëve libanezë nën titullin “Çështje urgjente”, duke dërguar ndihmë për të siguruar eksplozivin, sipas një kopjeje të letrës, shpërndarë në Twitter, nga aktivisti për të drejtat e njeriut, Wadih Al Asmar.
Merhi raportohet se dërgoi edhe pesë letra të tjera, në 5 dhjetor 2014, 6 maj 2015, 20 maj 2016, 13 tetor 2016 dhe 27 tetor 2017, duke u lutur për ndihmë, sipas Al Jazeera, që raporton një nga letrat:
“Duke patur parasysh rrezikun serioz që sjell mbajtja e këtyre mallrave në hangar, në kushte klimatike të papërshtatshme, ne risjellim kërkesën tonë, duke iu lutur agjencisë detare, t’i ri-eksportojë këto mallra menjëherë, për të ruajtur sigurinë e portit dhe atyre që punojnë në të, ose të bien dakord për ta shitur atë”.
Një letër tjetër, kësaj radhe e shkruar nga Daher, kreu i ardhëm i Autoriteti Doganor të Libanit, përsërit paralajmërimin e “rrezikut që përbëjnë këto mallra në vendin ku janë edhe për ata që punojnë atje”.
Kryeministri i ri i Libanit, Hassan Diab, i cili erdhi në punë në janar të vitit 2020, u shpreh se shkatërrimi mund të ishte shmangur, duke premtuar se “të gjithë ata që janë përgjegjës për këtë katastrofë, do të paguajnë një çmim”.
Presidenti Donald Trump iu referua shpërthimit si një sulm, megjithëse autoritetet lokale thonë se shpërthimi mund ishte me shumë gjasa i nisur nga një punëtor i thjeshtë aty pranë.
“Jam takuar me disa nga gjeneralët tanë të shkëlqyer dhe ata thjesht e ndjejnë se… ky nuk ishte një lloj shpërthimi fabrikash”, tha Trump në një konferencë të Shtëpisë së Bardhë. “Ata duket që mendojnë se ishte një sulm. Ishte një bombë e një lloji”.
Porti i Bejrutit, që njihet ndryshe dhe me nofkën “Shpella e Ali Babës dhe 40 Hajdutët”, për shkak të pretendimive të korrupsionit lidhur me menaxhimin e tij, ka qenë nën një kontroll të ashpër në muajt e fundit, që prej fillimit të “Revolucionit të Tetorit”, vjeshtën e kaluar. /Insajderi.com
Burimi: The Daily Beast
