Artisti kosovar Petrit Halilaj që së fundmi prezantoi një nga ekspozitat e tij më të rëndësishme të karrierës, është tërhequr nga Bienalja e Beogradit pasi organizatorët e ekspozitës u shqetësuan se si ta paraqesin kombësinë e tij në materialet shoqëruese të projektit që ai do të prezantonte.
Halilaj është nga Kosova, dhe bienalja organizohet nga Qendra Kulturore e Beogradit në Serbi, një vend që nuk e njeh Kosovën si një shtet të pavarur. Ai u tërhoq nga shfaqja pasi nuk ishte në gjendje të pajtohej me organizatorët se si vendi i tij i origjinës do të emërohej në listën e artistëve pjesëmarrës, shkruan News Art Net, transmeton Insajderi.
Halilaj, i cili është me vendbanim në Berlin, ka shkruar një letër të hapur ku detajon përvojën e tij me ekspozitën, e cila zyrtarisht quhet “The 58th October Salon: Belgrade Biennial”.
Kosova shpalli pavarësinë nga Serbia në vitin 2008, dhe ka një histori të bujshme mes dy kombeve. Gjatë Luftës së Kosovës nga vitet 1998–99, vetë Halilaj u shpërngul dhe kaloi më shumë se dy vjet duke jetuar në kampe refugjatësh. Në letrën e tij, Halilaj kujton se si u shkatërruan pasaportat e tij dhe të familjes së tij, dhe i referohet konfliktit si gjenocid.
“Kur e mora ftesën në Bienalen e Beogradit isha i konfliktuar nga brenda, por gjithashtu e pashë atë si një mundësi për të krijuar një urë, për të hapur një dialog dhe për të eksploruar shtigje të reja të pajtimit përmes artit”, shkruan Halilaj.
Kuruar nga Ilaria Marotta dhe Andrea Baccin, kjo paraqitje e tij u quajt “Ëndërrimtarët”, dhe Halilaj kishte planifikuar të tregonte një video të quajtur Shkrepetima (Flash of Light) që rezultonte nga një shfaqje teatrore që ai vuri në skenë në qytetin e tij të lindjes, Runik në Kosovë, brenda rrënojave të Shtëpisë së Kulturës së qytetit, e cila u shkatërrua gjatë konfliktit.
Organizatorët e parë lëshuan vendin e tij të origjinës nga një dokument i lëshuar në maj. Pasi ai kërkoi një korrigjim, organizatorët e prezantuan atë me një yll (*), për të cilin Halilaj thotë se “përsërit refuzimin e Serbisë për ta njohur Kosovën si një vend të pavarur”.
“Ylli (*) nuk fillon as të riparojë një shekull shtypjeje dhe gjenocidi që Serbia i ka shkaktuar Kosovës dhe është e dhimbshme të dëshmosh në kontekstin e një institucioni artistik që mund të ketë një kuptim tjetër të çështjes”, shkruan Halilaj.
Më vonë, institucioni përfundoi duke hequr të gjitha përmendjet e vendeve të origjinës së artistëve pjesëmarrës, por Halilaj u tërhoq gjithsesi nga frika se puna e tij, e cila merret me gjendjen e shoqërisë multietnike të Kosovës, rrezikoi “të keqkomunikohej dhe keqinterpretohej, apo edhe të instrumentalizohej politikisht”.
Bienalja planifikohet të hapet më 16 tetor. I kontaktuar nga Artnet News, një zëdhënës i Qendrës Kulturore të Beogradit shpjegoi se si një institucion publik ishte i detyruar të ndiqte politikën zyrtare të Serbisë për Kosovën.
“Siç e dini politika zyrtare e Republikës së Serbisë nuk e njeh Kosovën si [një] shtet të pavarur, kështu që ne si [institucion] publik nuk mund ta shkruajmë ndryshe”, tha zëdhënësi.
“Që nga fillimi i kësaj situate të pakëndshme për Petrit Halilajn ne ishim të hapur për dialog me artistin”, thanë organizatorët e shfaqjes në një deklaratë, duke shtuar se ata shpresojnë që ai të ndryshojë mendjen e tij dhe të ribashkohet në ekspozitë.
Ata nuk pranuan të sqarojnë se si do të silleshin me artistë nga Kosova në të ardhmen.
Pas tërheqjes së Halilajt, organizatorët larguan të gjitha konfigurimin e qyteteve dhe vendeve nga lista e artistëve pjesëmarrës, për të cilën Halilaj thotë se shpreson se do të jetë politika e bienales për publikimet e ardhshme. /Insajderi.com
